‘Sensing Traces’

In de solotentoonstelling Sensing Traces van Alexandra Roozen zijn diverse tekeningen bijeengebracht, van experimenten en onderzoeken uit het atelier tot voltooide, doorwerkte varianten. Roozens tekeningen staan bekend om hun duizelingwekkende uitwerking, zowel in de precisie waarmee ze gemaakt zijn als de manier waarop we ze als kijker ervaren. De tekeningen zijn in staat om de toeschouwer als het ware het beeld in te zuigen. Een beeld waarin talloze sporen en lagen van grafiet te ontdekken zijn. Het is een abstracte wereld op papier, vol variatie in enkel zwart, grijs en wit. 

Tegelijkertijd hebben de werken een vervreemdend karakter, zoals bijvoorbeeld de series Plain Dust en To Bend. De haast machinale en beheerste uitstraling wringt met de fysieke aanwezigheid, de sterke materialiteit van het papier en het grafiet, maar vooral met het ambachtelijke, lichamelijke maakproces dat aan de tekeningen ten grondslag ligt. Het zijn dan ook deze relaties, tussen het lichamelijke en het machinale, tussen het materiële en het analytische en tussen de inzet van regels en het optreden van onregelmatigheden, die in de artistieke praktijk van Roozen een wezenlijke rol spelen. 

De mogelijkheden om tot een tekening te komen zijn voor Roozen oneindig en onbeperkt. Hoe begin je immers een tekening, door welke keuzes laat je de eerste lijn bepalen en welke materialen of middelen zet je daarvoor in? Enkel door zekere begrenzingen in te zetten kan Roozen deze fundamentele vragen binnen het tekenen onderzoeken. Zij werkt dan ook uitsluitend met grafietpotlood op papier, en vertrekt vanuit stringente en analytische werkmethodes, die keer op keer uitgedacht en uitgeprobeerd worden. De uitkomsten van haar analyses en gedachtenexperimenten worden allereerst zichtbaar gemaakt in voorstudies of schetsen. Enkele van deze werken zijn in Sensing Traces bijeen gebracht. Het betreft ‘archiefwerken’, afkomstig uit de eigen collectie van Roozen. Deze archiefwerken weerspiegelen het aftasten van nieuwe ontdekkingen en zijn de voorlopers van series waarin ideeën zich verder uitkristalliseren. Bijzonder is dat deze werken nooit eerder in een tentoonstelling te zien zijn geweest.

Ook de serie Seen by Hand is als een blik op het onderzoek dat plaatsvindt in het atelier. Tijdens een recente artist in residence-periode in Korea in het kader van het residence-programma van het Youngeun Museum of Contemproary Art startte Alexandra Roozen met deze nieuwe serie werken. Het betreft een doorlopend onderzoek dat zich nog in de experimentele fase bevindt op het moment van tentoonstellen in het Drawing Centre, wat het tonen van dit project een intieme aangelegenheid maakt. 

In het geval van het project Seen by Hand is het trekken van een reeks potloden, vastgezet in een band, over een vel papier, telkens de startregel. Het menselijke en het machinale komen ook hier weer dicht bij elkaar, net als de precaire balans tussen grip en verlies van controle. Op de tekeningen zien we de gedragingen van het materiaal en de lichamelijke bewegingen die zich per handeling manifesteerden, in sporen van grafiet geregistreerd staan, nu eens als een heel licht spoor, de andere keer als donkere meanderende lijnen.

In de bijbehorende film Seen by Hand, die in Drawing Centre Diepenheim zijn première in Nederland beleeft, wordt het werkproces in beeld gebracht. Doordat de materialen en gereedschappen middels deze registratie ook hoorbaar zijn, krijgt het tekenen een extra zintuiglijke dimensie. Het auditieve aspect van het tekenen, dat bij het maken altijd aanwezig is, wordt nu ook onderdeel van de tentoonstellingservaring. Het overbrengen van deze zintuiglijke ervaringen van het tekenen krijgt in de praktijk van Roozen steeds meer aandacht.

De tentoonstelling brengt als het ware ‘sporen’ uit de praktijk van Roozen samen. Sporen van het verleden, die te zien zijn in vorm van het archief, het spoorzoeken, dat hoort bij het experimenteren en speuren naar nieuwe mogelijkheden, en het ervaren en lezen van die sporen door de toeschouwer, waardoor het tekenen en de fundamentele vragen die daarover door Roozen worden gesteld op uiteenlopende wijzen weten te fascineren.

Curator Nanette Kraaikamp